Supervision of museums should be perceived taking into account both specific regulations: addressed directly to museums, particularly in the Act on Museums, as well as general regulations assuming supervision mechanisms in different respects, e.g., construction process or HR. This complex perspective: systemic and normative, is essential not only with respect to the supervision in a narrow basic meaning of the term, associated in the first place with an inspection of the supervised entity and application of respective executive actions, e.g., undertaken in the form of administrative decisions, but also the supervision in a broader perspective, understood as a whole range of support provided to a museum, including issuing recommendations, evaluations, and opinions important for its operation. In the context of ‘external’ supervision implemented by appropriate organs and entities, the following are of basic importance: the museum’s organiser (founder) supervision, constituting one of the organiser’s basic statutory responsibilities, as well as the supervision of the minister responsible for culture and preservation of national heritage, with respect to e.g., the preservation and care of historic monuments and museum operations; additionally, it is the matter of conservation supervision performed by Voivodeship Conservators of Historic Monuments as organs specialized in the preservation and care of historic monuments, the latter constituting, e.g., museum collections. As for the ‘internal’ supervision aspects, the role of museum councils, obligatory in public museums (state ones or organised by local governments), needs to be emphasized. Their statutory responsibility is to e.g., supervise how museums fulfil their responsibilities with respect to the collection and the public, in particular how they fulfil the goals as specified in Art.1 of the Act on Museums. The questions of supervision are also important for non-public museums (their founders) which in the event of violating either the Act’s provisions or their own charter have to be prepared that supervisory activities might be applied to them, up to the ban on their further operations.
Nadzór nad muzeami powinien być postrzegany z uwzględnieniem zarówno regulacji szczególnych, bezpośrednio do muzeów adresowanych – w tym zwłaszcza Ustawy o muzeach – jak i regulacji ogólnych, przewidujących mechanizmy nadzorcze w różnych zakresach, np. budowlanym czy pracowniczym. Ta złożona perspektywa systemowo-normatywna jest istotna nie tylko w odniesieniu do nadzoru w wąskim, podstawowym rozumieniu tego pojęcia, kojarzonego w pierwszej kolejności z przeprowadzaniem kontroli i stosowaniem wobec nadzorowanego podmiotu odpowiednich działań władczych, np. podejmowanych w formie decyzji administracyjnej, lecz także nadzoru pojmowanego szerzej, poprzez obejmowanie nim również całego spektrum wspierania muzeum, w tym poprzez wydawanie ważnych dla jego działalności zaleceń, ocen i opinii. Jeżeli chodzi o kontekst nadzoru „zewnętrznego” realizowanego przez właściwe organy i podmioty, to podstawowe znaczenie ma nadzór organizatora (założyciela) muzeum, stanowiący jeden z jego ustawowo określonych obowiązków, jak również nadzór ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, czyli m.in. do spraw z zakresu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz działalności muzeów, poza tym nadzór konserwatorski sprawowany przez wojewódzkich konserwatorów zabytków jako organów wyspecjalizowanych w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, stanowiącymi m.in. zbiory muzeów. Odnośnie „wewnętrznych” aspektów nadzoru, na wyróżnienie zasługuje rola rad muzeów stanowiących obligatoryjny organ w muzeach publicznych (państwowych i samorządowych). Do ich ustawowych zadań należy m.in. sprawowanie nadzoru nad wypełnianiem przez muzeum jego powinności wobec zbiorów i społeczeństwa, w szczególności nad realizacją celów określonych w art. 1. Ustawy o muzeach. Problematyka nadzoru jest istotna także dla muzeów niepublicznych (ich założycieli), które w przypadku naruszania przepisów ustawy lub statutu muszą się liczyć z zastosowaniem wobec nich stosownych działań nadzorczych, z zakazaniem przez ministra ich dalszej działalności włącznie.
