Constitutional Right of Citizens to Know about the Activities of Public Authorities from the Perspective of Selected Aspects of the Protection of Classified Information

The implementation of the constitutional right of citizens to obtain information about the activities of state authorities, in particular, in the sphere of state security, causes many problems resulting from the application of the Act on the Protection of Classified Information. The measures adopted in the Act, promoting the rights of the community at the expense of the rights of individuals, pose a risk of its instrumental use for political purposes. The reduction of the above-mentioned risk may be supported by a minor correction of the regulations in force, as postulated by the author of the article, which includes an increase in external supervision over the marking of materials containing information intended for protection, which does not undermine the grounds for restricting the transparency of public activities, permitted by the international law and by the Constitution of the Republic of Poland, and required from the perspective of public safety. The conclusion is that it is difficult to be optimistic about this area due to the observed reluctance of the ruling elites to voluntarily abandon the tools that give them an advantage in public communication.

Realizacja konstytucyjnego prawa obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów państwa, szczególnie w sferze jego bezpieczeństwa, nastręcza wiele problemów będących następstwem obowiązywania Ustawy o ochronie informacji niejawnych. Przyjęte w niej rozwiązania, promując prawa wspólnoty kosztem praw jednostek, stwarzają ryzyko jej instrumentalnego wykorzystania w celach politycznym. Redukcji powyższego zagrożenia, może sprzyjać postulowana przez autora artykułu niewielka korekta obowiązujących w tym zakresie norm, obejmująca zwiększenie zewnętrznego nadzoru nad oznaczaniem materiałów z informacjami przewidzianymi do ochrony, która nie podważa jednocześnie podstaw, dopuszczalnych w prawie międzynarodowym i w Konstytucji Rzeczpospolitej, a wymaganych z perspektywy bezpieczeństwa państwa, ograniczeń jawności działalności publicznej. W konkluzji rozważań stwierdzono, że trudno w tym obszarze o optymistyczne prognozy, z uwagi na obserwowaną niechęć elit rządzących do dobrowolnego pozbycia się narzędzi gwarantujących im przewagę w komunikowaniu publicznym.