Taal, cultuur en vertaling: Een semiotische benadering

Język, kultura i tłumaczenie: Podejście semiotyczne Dylemat dotyczący tłumaczenia elementów kulturowych i związku między słowem a obrazem w tekstach multimodalnych doprowadził do wyboru semiotycznej teorii tłumaczeniowej. W podejściu semiotycznym kultura postrzegana jest jako sieć znaków, w której teksty stanowią wbudowany podsystem. W sensie semiotycznym tłumaczenie jest przede wszystkim przeniesieniem artefaktu kulturowego do innego kulturowego systemu znaków. Niestety ta uproszczona wizja nie traktuje tłumacza jako aktywnego pośrednika. Charles Sanders Pierce słusznie wprowadził reprezentację triady znaku (1985, 5), gdzie odpowiednią rolę przyznaje się tłumaczowi, który tłumaczy znak na inny system znaków, aby stworzyć stałą mobilność kulturową. Z semiotycznego punktu widzenia tłumaczenie jest aktem tworzenia tożsamości kulturowej. Semioza może być przeprowadzona w ramach egzotyzacji lub naturalizacji, pozostaje ona jednak nieodwracalnym procesem jednokierunkowym. Ostatecznie tłumaczenie jest międzykulturową konstrukcją symbiotyczną. Taal, cultuur en vertaling: Een semiotische benadering Het dilemma omtrent de vertaling van culturele elementen en de relatie tussen woord en beeld in plurimodale teksten leidde tot de keuze voor een semiotische vertaaltheorie. In een semiotische benadering wordt cultuur beschouwd als een web van tekens waarin teksten een ingebed subsysteem zijn. In semiotische zin is vertalen vooral het overbrengen van een cultureel artefact naar een ander cultureel tekensysteem. Helaas negeert deze vereenvoudigde visie de vertaler als een actieve bemiddelaar. Charles Sanders Pierce (1985, 5) heeft terecht een triadische tekenvoorstelling geïntroduceerd, waarin een adequate rol wordt toegekend aan de vertaler die het teken vertaalt in een ander tekensysteem, zodat een permanente culturele mobiliteit wordt gecreëerd. Semiotisch gezien is vertalen een daad van culturele identiteitsvorming. De semiose kan exotiserend of naturaliserend worden uitgevoerd, maar het blijft een onomkeerbaar eenrichtingsproces. Uiteindelijk is de vertaling een interculturele symbiotische constructie.

The dilemma with translation of cultural elements and with the relation of word and image in plurimodal texts, led to the choice of a semiotic theory of translation. In a semiotic approach culture is considered as a web of signs in which texts are an embedded subsystem. Semiotically, translation is primarily the transmission of a cultural artefact into another cultural system of signs. Unfortunately, this simplified vision ignores the translator as an active interface. Charles Sanders Pierce had rightly introduced a triadic sign representation (1985, 5) in which an adequate role is attributed to the translator who translates the sign into another system of signs, thus creating permanent cultural mobility. Semiotically, translation is an act of cultural identity formation. Semiosis may be executed exoticisingly or naturalisingly, but it remains an irreversible unidirectional process. Ultimately, a translation is an intercultural symbiotic construction.