Comparsion of complex forming power of rapeseed phospholipids and of citric acid during oil autoxidation

Complex forming power of phospholipids with copper ions appearing in refined rapeseed oil as related to the formation of citric acid copper complexes were investigated. The curves of the a utoxidation process were plotted and the influence of forming power of both components was compared. It was found that phospholipids form compexes with metallic ions similarly as citric acid and that the mechanism of complex formation of phospholipids plays a substantial role in the antioxidative activity of these compounds.

Zbadano właściwości kompleksotwórcze fosfolipidów rzepakowych w stosunku do metali mogących występować w olejach roślinnych na przykładzie jonów miedziowych. W tym celu porównano przebieg procesu autooksydacji 0,0005% roztworu miedzi w rafinowanym oleju rzepakowym z dodatkiem fosfolipidów i oddzielnie z dodatkiem kwasu cytrynowego - typowego związku kompleksotwórczego. Przyjęto, że jeden jon Cu²⁺ wiąże dwie cząsteczki kwasu cytrynowego i cztery cząsteczki fosfolipidów. Przebieg krzywych autooksydacji potwierdził to założenie (rys. 1-6). Fosfolipidy wykazują podobny do kwasu cytrynowego efekt przy stężeniach molowych tych związków dwukrotnie wyższych niż kwasu cytrynowego. Np. krzywe autooksydacji roztworu miedzi w rafinowanym oleju rzepakowym z dodatkiem jednego mola kwasu cytrynowego (Cu²⁺ i dwóch moli fosfolipidów) Cu²⁺ (rys. 1, krzywe 1 i 2) lub pięciu moli kwasu cytrynowego (Cu²⁺ i dziesięciu moli fosfolipidów) Cu²⁺ (rys. 3, krzywe 5 i 6) mają podobny przebieg. Przy wyższych wartościach liczby nadtlenkowej (powyżej 7) przeciwutleniający efekt fosfolipidów jest większy, co można wytłumaczyć tym, że przy dużym nagromadzeniu produktów autooksydacji włącza się inny mechanizm przeciwutleniającego działania fosfolipidów.