Aspekty oceny ryzyka w kontekście użycia wojsk specjalnych

Przełom XX i XXI wieku to okres dynamicznych zmian w środowisku bezpieczeństwa w wymiarze globalnym, skutkujących występowaniem zagrożeń, których charakter różni się od tych które zostały wcześniej zdefiniowane. Naturalnym zatem, wydaje się być poszukiwanie instrumentów, które mogłyby stanowić odpowiedź na pojawiające się wyzwania bezpieczeństwa. Jednym z tego typu narzędzi stały się wojska specjalne. Współcześnie to autonomiczny komponent sił zbrojnych, przewidziany do realizacji zadań zapewniających osiąganie efektów poziomu operacyjnego oraz strategicznego, których nie można osiągnąć używając innych rodzajów sił zbrojnych. Postrzegając je przez pryzmat realizacji interesów bezpieczeństwa państwa, a także sojuszu należy zdać sobie sprawę, że ich użycie wiąże się z koniecznością akceptacji ryzyka. Z uwagi na specyficzne uwarunkowania, które z reguły towarzyszą planowaniu oraz realizacji operacji specjalnych, obszar oceny ryzyka jest kompleksowym procesem realizowanym na wszystkich poziomach dowodzenia. Celem artykułu jest przedstawienie sposobu oceny ryzyka na taktycznym poziomie dowodzenia w oparciu o doświadczenia wynikające z wydzielenia przez siły zbrojne RP Sojuszniczego Dowództwa Operacji Specjalnych do Sił Odpowiedzi NATO zestawu 2015. Odniesienie się do tego problemu, w odczuciu autora, wymaga zasygnalizowania aspektów teorii oraz współczesnego środowiska realizacji operacji specjalnych. Stąd w artykule zamieszczono krótką charakterystyką tych wątków.

The end of XX and beginning of XXI century is believed to be the period of dynamic changes in global security environment to include new challenges being different from those observed earlier. Therefore, the process of finding of instruments that could be a response to new security threats seems to be natural. Special Operations Forces (SOF) are considered as one of this kind of tools. Nowadays SOF are autonomous component of armed forces dedicated to conduct missions leading directly to the achievement of operational and strategic level objectives that cannot be achieved by conventional forces. Considering SOF in light of state or alliance security interests, the risk factor brought by SOF employment has to be taken into consideration. Due to the specific circumstances of planning and conduct of SOF operations the area of risk assessment is an integral and complex process performed at all levels of command. The main aim of this article is to present the methodology of risk assessment at tactical level of command based on national experiences within providing Special Operations Component Command capability for NATO Response Forces 2015 by Polish Armed Forces. In author opinion, effective addressing the subject needs aspects of theory of special operations as well as contemporary SOF operations environment to be signalized. Therefore, short characteristics of those topics have been included in this article as well.