Tytuł pozycji:
Koncepcje prawne w zakresie prawa międzynarodowego wypracowane w III Rzeszy a jej polityka okupacji
Uwzględniając dotychczasowe doświadczenia w badaniach nad systemami okupacji krajów Osi w trakcie II wojny światowej a szczególnie dominującej III Rzeszy niemieckiej, wydaje się, że występują w tym zakresie duże braki a stan tych badań można uznać za daleko niewystarczający.
Słabością istniejących badań jest ograniczenie się do polityki okupacyjnej i struktur formalnych, czyli ich pewna wycinkowość. Rzadko uwzględnia się w nich dokumentacje porównawczą, ukazującą całościowe kształtowanie się struktur organizacyjnych zarządów okupacyjnych z uwzględnieniem całokształtu doświadczenia oraz zbiorczego mechanizmu funkcjonowania, przy wykazaniu także jego efektywności.
Celem niniejszego artykułu jest, próba ustalenia, czy i o ile wypełnianie okupacji lub innych form władztwa przez III Rzeszę hitlerowską nad innymi terytoriami państwowymi czy narodami stanowiło system polityczno-prawny, jak kształtowały się różne postacie władania nad poszczególnymi terytoriami i wobec podbitej ludności w określonej sytuacji prawnej, społeczno-gospodarczej i politycznej. Należy przy tym podkreślić, że pojęcie „okupacja” używane powszechnie w historii politycznej tego okresu, nie wystarczy do poprawnego opisu zjawiska w języku nauki prawa. Jest ono zbyt ogólne i prawnicze nieadekwatne do stanu prawnego ziem zajętych lub kontrolowanych przez Niemcy i to zarówno tych anektowanych w sposób bezprawny (takich jak „eingegliederte Ostgebiete” w Polsce) jak i tych które zostały podporządkowane politycznie z pozbawieniem zamieszkałych tam narodów ich suwerennej władzy politycznej (takich jak Protektorat Czech i Moraw) i wreszcie tych, które zostały jedynie włączone przymusowo w orbitę wpływów III Rzeszy z utrzymaniem w nich rządów satelickich (np. Słowacja).
Taking into account previous experiences related to the investigation of occupation systems of the Axis powers during World War II, and in particular the dominant role of the Third Reich, it seems that there are large gaps in this area and the status of those studies can be considered largely insufficient.
The weakness of the existing studies is their reduction to the occupation policy and formal structures, i.e. they are rather fragmentary. Only rarely do they take into consideration comparative documentation which shows the holistic development of organizational structures of invader’s administration along with its entire experience and collective functioning mechanisms as well as the demonstration of its effectiveness.
This article is an attempt to determine whether and to what extent the exercise of occupation or other forms of governance by the Third Reich under Hitler’s rule over other territories or nations constituted a political and legal system, what were different types of governance over individual territories and conquered populations in a specific legal, socio-economic and political situation. It should be noted, however, that the term “occupation” used commonly in the political history of that period is not sufficient to properly describe this phenomenon in the language of law. It is too general and inadequate to the legal status of the territories occupied or controlled by Germany, including those illegally annexed (such as “eingegliederte Ostgebiete” [annexed Eastern territories] in Poland), those that have been politically subordinated with the deprivation of peoples living there of their sovereign political power (such as the Protectorate of Bohemia and Moravia), as well as those which were only forcibly incorporated into the orbit of influence of the Third Reich but with the maintenance of satellite governments (e.g. Slovakia).