Wybrane problemy międzyczasowe w prawie podatkowym w kontekście wskazań katolickiej myśli społecznej

Przedmiotem rozważań jest ukazanie wybranych aspektów intertemporalnego prawa podatkowego, istotnych z punktu widzenia podstawowych wskazań społecznej nauki Kościoła katolickiego. Chodzi o konfrontację wybranych zasad obecnych w obu tych dziedzinach. Zaniechanie troski o etyczne umocowanie prawa, również w omawianym zakresie, może naruszać bowiem godność podatników. Antidotum na tego rodzaju niebezpieczeństwa stanowi przestrzeganie reguł stanowienia prawa z uwzględnieniem zasad: personalizmu, dobra wspólnego, solidarności, sprawiedliwości i pomocniczości, obecnych w nauce społecznej Kościoła katolickiego. Na gruncie polskiego systemu prawnego pewna część reguł realizowanych w ramach tych zasad objęta jest prawną definicją demokratycznego państwa prawa. Ponadto powszechnie znaną granicą aktywności ustawodawczej jest np. zakaz tworzenia prawa działającego wstecz, obowiązek zachowania odpowiedniej vacatio legis, zakaz skrajnego przerostu regulacji. Rzeczywiste respektowanie osobowej wizji człowieka musi skutkować szacunkiem poszczególnych ludzi i instytucji do podejmowanych przez człowieka aktywności (prawa nabyte) i czynionych przez niego planów (interesy w toku). Dobro wspólne i pozostałe zasady katolickiej nauki społecznej winny stale być wezwaniem do większej miłości i zrozumienia sytuacji współobywateli. Z kolei wielkoduszność wobec drugiego człowieka pomaga dostrzec solidarnościowy charakter danin publicznych. Wpisuje się to w konieczność pokornego uznania wzajemnej zależności ludzi oraz ich współodpowiedzialności, w tym za siebie wzajemnie przed Bogiem.

The subject of deliberations in this article focuses on the presentation of selected aspects of intertemporal tax law, relevant from the point of view of the basic indications of social teaching of the Catholic Church. Failure to care for the ethical legitimacy of the law may violate the dignity of taxpayers. The antidote to this kind of danger is compliance with the rules of lawmaking, taking into account the principles of: personalism, common good, solidarity, justice and subsidiarity, present in the social teaching of the Catholic Church. On the basis of the Polish legal system, a part of the rules implemented under these principles is covered by the legal definition of a democratic state of law. In addition, a well-known limit of legislative activity is, for example, the prohibition of the creation of retroactively applicable law, the obligation to maintain adequate vacation legis, prohibition of over-regulation and their instability. The actual respect of one’s personal vision must result in respect for individual people and for the institutions of human activities (the acquired rights) and for plans made by them (interests in progress). The common good and other CST principles should always be a call for greater lob and understanding of the situation of fellow citizens. In turn, magnanimity towards another man helps to see the solidarity of public tributes. This fits in with the necessity of humbly acknowledging the independence of people and their joint responsibility towards God.