Pierwotne i wtórne amputacje kończyn dolnych w materiale jednego ośrodka

INTRODUCTION Critical ischaemia and necrosis of the lower limb are reasons for amputation, whose level depends on the intensity of ischaemia, extend of atherosclerotic changes and possibilities of revscularisation. Despite undertaking revaskularisation a group of patients needs amputation of the operated limb. The main risk factors of limb loss are: atherosclerosis of blood-vessles of the lower limb, diabetes mellitus and arteriosclerosis obliterans. The aim of the study was to analyse reasons for lower limb amputation and to evaluate the infl uence of age, BMI and the level of hematocrit on choosing the method of treatment. We also analysed the diff erence between the group of patients with primary amputation and the group of patients with secondary amputation when it comes to the lenght and the number of hospital stays. MATERIAL AND METHODS A group of 88 patients, who have undergone amputation between 2004 and 2009 was analised. The group consisted 64 (72.7%) mens and 24 (27.3%) woman. The primary amputation was performed on 59 patients – on 41 (69.5%) patients a major amputation, on 18 (30.5%) patients a minor amputation. The secondary amputation was performed on 38 patients – on 15 (39.5%) patients a major amputation; on 23 (60.5%) patients a minor amputation. It was necessary to perform reamputation on 14 patients, on 9 (17.3%) patients after the primary amputation, on 5 (15.2%) patients after the secondary amputation. The statistical analysis was performed with the use of U Mann-Whitney’s test. RESULTS Patients with arteriosclerosis obliterans, atherosclerosis of blood-vessles of the lower limb and diabetes mallitus needed primary amputation more frequently (p = 0.01). The level of hematocrit, age and BMI do not aff ect the method of treatment (p = 0.28; p = 0.53; p = 0.93). There is no diff erence between the group of patients with primary amputation and the group of patients with secondary amputation, when it comes to the lenght and the number of hospital stays (p = 0.09; p = 0.95). CONCLUSIONS The most common reasons for amputation were: atherosclerosis of blood-vessles of the lower limb and arteriosclerosis obliterans. The level of hematocrit, age and BMI do not aff ect the method of treatment. There is no diff erence between the group of patients with primary amputation and the group of patients with secondary amputation, when it comes to the lenght and the number of hospital stays.

WSTĘP Krytyczne niedokrwienie oraz martwica kończyny dolnej stanowią wskazanie do amputacji, której poziom zależy od nasilenia zmian niedokrwiennych, rozległości procesu miażdżycowego naczyń oraz możliwości leczenia rewaskularyzacyjnego. Pomimo prób rewaskularyzacji, pewna grupa pacjentów wymaga późniejszej amputacji kończyny operowanej. Najistotniejszymi czynnikami ryzyka utraty kończyny są: miażdżyca naczyń obwodowych kończyn dolnych, cukrzyca i zarostowo-zakrzepowe zapalenie naczyń. Celem pracy była analiza wskazań do amputacji kończyny dolnej, ocena wpływu BMI i wieku pacjenta oraz wyjściowej wartości hematokrytu na wybór metody postępowania oraz porównanie liczby i łącznej długości hospitalizacji pacjentów poddanych amputacji pierwotnej oraz pacjentów poddanych amputacji wtórnej. MATERIAŁ I METODY Przeanalizowano dokumentację medyczną 88 chorych, u których w latach 2004–2009 przeprowadzono amputacje pierwotne oraz wtórne. Grupa liczyła 64 (72,7%) mężczyzn i 24 (27,3%) kobiety. Amputację pierwotną wykonano u 59 pacjentów: u 41 (69,5%) dużą, u 18 (30,5%) małą. Amputację wtórną wykonano u 38 chorych: u 15 (39,5%) dużą, u 23 (60,5%) małą. Reamputacji wymagało 14 pacjentów, 9 (17,3%) po amputacji pierwotnej i 5 (15,2%) po amputacji wtórnej. Do analizy statystycznej zastosowano test U Manna-Whitneya. Przyjęto poziom istotności p() ≤ 0,05. WYNIKI Pacjenci z zakrzepowo-zarostowym zapaleniem naczyń, miażdżycą naczyń obwodowych kończyn dolnych oraz cukrzycą istotnie częściej wymagali amputacji pierwotnej (p = 0,01). Wyjściowa wartość hematokrytu, wiek oraz BMI chorego nie wpływają na wybór metody postępowania (odpowiednio: p = 0,28; p = 0,53; p = 0,93). Grupa pacjentów, u których przeprowadzono amputacje pierwotne, nie różni się istotnie pod względem długości i liczby hospitalizacji od grupy, u której przeprowadzono amputacje wtórne (odpowiednio: p = 0,09; p = 0,95). WNIOSKI Najczęstszymi wskazaniami do amputacji były: powikłania w przebiegu miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych oraz zakrzepowo-zarostowego zapalenia naczyń. Wiek chorego, wyjściowa wartość hematokrytu oraz wskaźnik BMI nie powinny mieć decydującego wpływu na wybór metody postępowania. Pacjenci poddawani amputacji pierwotnej nie różnią się istotnie pod względem łącznej długości oraz liczby hospitalizacji od pacjentów po amputacji wtórnej.