Realizacja powtórnej radioterapii u pacjentki z nawrotem w pochwie – opis przypadku

A recurrent disease may assume the form of a local relapse within the area of the removed tumor (or in the uterus after radiotherapy) or in the neighborhood through extension of the neoplastic process or metastasis. Recurrences are asymptomatic in approximately 30% of patients and diagnosed during a routine check-up. In 35–40% of patients, vaginal bleeding is the first symptom, whereas 16% of women complain about pelvic pain. It must be remembered that urinary disorders may also be the first manifestation of a local recurrence. Until recently, patients with recurrences in a previously irradiated site were not candidates for a repeated radiotherapy mainly because of organs at risk, and more precisely – because of the dose deposited in these organs during the primary treatment. Currently, the dynamic development of new planning and treatment techniques using external-beam radiation makes it possible to consider re-irradiation in selected cases. However, planning and conducting such a treatment is difficult and time-consuming. It requires highly specialized radiotherapy techniques and an individual approach. This article presents a patient with a disease recurrence in the vaginal stump after comprehensive treatment and discusses elements that need to be taken into consideration for repeated radiotherapy to be planned and conducted.

Nawrót choroby może mieć charakter wznowy miejscowej w obszarze usuniętego guza (albo w samej macicy po radioterapii) bądź w najbliższym sąsiedztwie przez ciągłość szerzenia się procesu nowotworowego lub też przerzutu. U około 30% pacjentek nawrót jest bezobjawowy i rozpoznaje się go podczas rutynowych badań kontrolnych, u około 35–40% pierwszym objawem jest krwawienie z pochwy, a u 16% – dolegliwości bólowe w obszarze miednicy. Należy pamiętać, że pierwszym objawem nawrotu miejscowego mogą być zaburzenia mikcji. Do niedawna pacjentów z nawrotem w miejscu po uprzednim leczeniu promieniami nie kwalifikowano do powtórnej radioterapii, głównie ze względu na narządy krytyczne, a dokładniej – dawki, jakie zostały tam zdeponowane podczas pierwotnego leczenia. Obecnie dynamiczny rozwój nowych technik planowania i realizacji leczenia z wykorzystaniem zewnętrznej wiązki promieniowania pozwala w wybranych przypadkach na rozważenie powtórnej radioterapii danego obszaru. Jednak planowanie i realizacja takiego leczenia są trudne i żmudne, wymagają zastosowania wysokospecjalistycznych technik radioterapii oraz indywidualnego podejścia. W artykule przedstawiono opis przypadku pacjentki z nawrotem choroby w kikucie pochwy po kompleksowym leczeniu i omówiono elementy, które należy uwzględnić w trakcie planowania i realizacji powtórnej radioterapii.