Akceptacja treści przekonań religijnych a religijne style myślenia i osobowość. Badania empiryczne studentów

Przedmiotem artykułu są teoretyczne i empiryczne relacje między postawą wobec doktryny religii chrześcijańskiej a innymi zmiennymi religijności oraz osobowością. Prównano dwie grupy osób istotnie zróżnicowanych stopniem akceptacji trzech wymiarów Skali Spójności Przekonań Religijnych (przekonania podstawowe, przekonania kościelne, przekonania naturalne) w zakresie kilku innych apektów religijności (religijne style poznawcze, samoocena religijności, nawrócenie, częstotliwość korzystania z Biblii i sposoby jej recepcji) oraz kilku aspektów osobowości (obraz siebie, preferencje psychologiczne, cechy osobowości). Stwierdzono, że osoby zróżnicowane w zakresie postawy wobec chrześcijańskiego credo różnią się istotnie także w zakresie wymiarów – stylów religijnego myślenia (ortodoksja, wtórna naiwność, krytyka zewnętrzna): oceną swojej religijności, częstotliwością posługiwania się Biblią, obrazem siebie, ugodowością oraz ekstrawersją. Respondenci, którzy wykazywali wyższy stopień akceptacji trzech wymiarów doktryny chrześcijańskiej, uzyskali istotnie wyższe wyniki w dwóch wymiarach religijnego myślenia (ortodoksji i wtórnej naiwności), w religijnej samoocenie, dwóch cechach osobowości (ekstrawersji i ugodowości) oraz w obrazie siebie. Respondenci, którzy w akceptacji doktryny chrześcijańskiej uzyskali istotnie niższe wyniki, uzyskali istotnie wyższe wyniki w zakresie krytyki zewnętrznej. W celu uzyskania lepszego wglądu w otrzymane rezultaty porównań, dodatkowo zostały przedstawione także współczynniki korelacji miedzy badanymi zmiennymi.

The article presents a theoretical and empirical relationship between a person’s attitude toward the Christian doctrine and their religiosity as well as personality variables. Two groups which signifi cantly diff ered in the level of acceptance of the Christian doctrine (Scale of Coherence of Religious Convictions) were compared in terms of several aspects of religiosity (measured using Post-Critical Beliefs Scale, Scale for Self-evaluation of Religiousness, and scales of acquaintance with the Bible) and several aspects of personality (measured using Rosenberg’s Self-Esteem Scale, Francis Psychological Type Scales, and Ten Item Personality Inventory-PL). Both compared groups varied signifi cantly with regard to Orthodoxy, Second Naivity, and External Critique (PCBS), self-evaluation of religiousness (SSR), contact frequency to the Bible, and self-esteem (RSES), as well as to Agreeableness (TIPI-PL). The respondents who more intensively asserted the three dimensions of Christian doctrine achieved signifi cantly higher scores for the following variables: Orthodoxy, Second Naivity(PCBS), self-evaluation of religiousness (SSR),Extraversion, Agreeableness (TIPIPL) and self-esteem (RSES). Respondents with a lower level of assertion of the Christian doctrine achieved signifi cantly higher scores for the External Critique (PCBS). In order to gain more understanding of the achieved results correlation coeffi cients between the measured variables were calculated.