Doświadczanie rzeki i krajobrazów nadrzecznych w perspektywie edukacji geograficznej. Ujęcie geograficzno-humanistyczne

Doświadczanie krajobrazów nadrzecznych, w tym rzek, jest procesem ich poznawania. Polega on na obserwacji, percepcji i innych działaniach sensorycznych, jak też na przeżywaniu bezpośredniego z nimi kontaktu i związanych z tym pogłębionych refleksji. Proces poznawania jest powiązany z wiedzą o krajobrazach, wzbogaconą o własne przeżycia i refleksje. W szkolnej edukacji geograficznej w ujęciu humanistycznym (jeszcze mało obecnym w realiach polskiej szkoły) ważna jest nie tylko wiedza, ale umożliwianie uczniom tworzenia pozytywnych więzi z rzeką i krajobrazami nadrzecznymi. Prowadzi to do nadawania im znaczeń i przemiany w świadomości w miejsca znaczące. Przykładem takiej edukacji jest też stwarzanie okazji do dialogu z rzeką i krajobrazami nadrzecznymi. Kluczowe jest ich wielozmysłowe i wieloaspektowe doświadczanie podczas zajęć terenowych, nie pomijając delikatnej i głębokiej sfery sacrum. Ważne dla uczniów jest uzewnętrznianie przez nauczyciela jego własnego doświadczania krajobrazów i efektów tego procesu – jako studium przypadku, prowadzącego od obserwacji i percepcji do holistycznego, komplementarnego ich odbioru.

Experiencing riverside landscapes, including rivers, is a process of familiarizing with them. It consists of observation, perception and experiencing direct contact with them and related afterthoughts. The process of learning is closely connected to a level of knowledge, enriched with own experiences, emotions and reflections. In geography lessons conducted in the humanistic approach it is particularly important to encourage pupils to create positive bonds with the river and riverside landscapes which transforms them into meaningful places in students’ consciousness, and further determine the level of taming (meaning making them their own). Such an approach teaches a special dialogue with the river and riverside landscapes. A multi-sensory discovery and experience during field activities is also crucial for multisensory experience including the sphere of the sacred. It could be important and helpful for students if a teacher could externalize their own experience of the river and riverside landscapes as a case study, leading from observation and perception to a holistic complementary experience.