Azotany i ich przemiany w przestrzeni rolniczej Polski

W pracy oszacowano udział N-NO₃⁻ w procesach rozpraszania azotu z rolniczej przestrzeni produkcyjnej do środowiska przyrodniczego w Polsce. Rozproszenie azotu z rolniczej przestrzeni produkcyjnej do środowiska na drodze wymywania N-NO₃⁻ i denitryfikacji oceniono w przybliżeniu na 675-732 tys. t N rocznie. Jedną z głównych przyczyn emisji azotu z przestrzeni rolniczej do środowiska przyrodniczego jest emisja produktów denitryfikacji (455-542 tys. t N rocznie). W tym największe znaczenie ma ulatnianie się N₂ z gleb uprawnych. O istotnym udziale emisji N₂, N₂O, NOₓ w całkowitych stratach azotu z rolnictwa decyduje fakt, że proces denitryfikacji zachodzi zarówno w szeroko pojętej przestrzeni rolniczej jak i w strefie przejściowej (wodach drenarskich, zbiornikach śródpolnych i in.) oraz w wodach powierzchniowych i gruntowych. Dlatego ładunek N-NO₃⁻ do wód powierzchniowych i gruntowych jest znacznie pomniejszony w wyniku procesu denitryfikacji. Zatem denitryfikacja może być postrzegana jako proces samooczyszczenia się wód. W polskiej literaturze nie dość dobrze rozpoznana jest wielkość emisji N-NO₃⁻ z przestrzeni rolniczej do wód. Emisja N-NO₃⁻ do hydrosfery zachodzi głównie poprzez wymywanie N-NO₃⁻ do wód gruntowych (163 tys. t N rocznie) i wód powierzchniowych (56 tys. t N rocznie).

This review identifies the shere of N-NO₃⁻ in nitrogen dispersion from agricultural area to the environment in Poland. Nitrogen emission from agricultural area to the environment under N-NO₃⁻ leaching and denitrification was estimated to approximate 675-732 thousand ton N per year. Emission of denitrification products (455-512 thousand ton N per year) is one of the main routes of nitrogen dispersion from agriculture. Emission of molecular nitrogen is of the highest significance. The significant share of N₂, N₂O, NOₓ emission in total nitrogen dispersion results from the fact that denitrification occurs not only on agricultural area, but also in the riparian forests, drainage systems, midfield water holes, wetlands, etc., as well as in the surface and groundwaters. Denitrification process significantly decreases the amount of N-NO₃⁻ in water. Therefore, it could be considered as a self-cleaning process of the water. Emission of NO₃⁻ from agricultural area to the water is not well documented in Polish literature. NO₃⁻ emission to the hydrosphere occurs mainly by NO₃⁻ leaching to the ground water (163 thousand ton N per year) and surface water (56 thousand ton N per year).