Dimensions of Citizenship and Nationality in the Area of Comprehensive Education: Experience of the Republic of Lithuania

The rapid processes of globalization affect a lot of spheres of social life. They are assessed as ambivalent; the challenges of the contemporary epoch are especially painfully accepted by national cultures. The European Union policy does not attempt to level the variety of cultural expressions of its member countries. These processes occur spontaneously due to the increase in citizens’ mobility. This paper is a discourse on what could be the present strategy of reinforcing the fundaments of the state. Has nationality, which is being instilled in public education as ethnic culture, lost its meaning for that purpose? The conclusions state that the reinforcement of ethnic culture is a goal of national importance and it has to be efficiently implemented in the institutions of education and culture. This is also important in the schools of national minorities in pursuance of closer cooperation and integrity of the society. The paper also contains insights about a slightly different view on integration in region’s cultural space, held by ethnic minorities in Lithuania. A representative study (involving 1030 respondents), conducted in 2016, revealed that the youth is still interested in the history of Lithuanian nation / ethnic culture. People of other nationalities, e.g. Polish, Russian, etc., living in Lithuania are also interested in history of Lithuanian nation / ethnic culture.

Nasilające się procesy globalizacyjne dotyczą większości dziedzin życia społecznego. Mają one charakter ambiwalentny; wyzwania współczesnego świata szczególnie boleśnie dotykają kultur narodowych. Polityka realizowana przez Unię Europejską nie ma na celu niwelowania różnorodności form ekspresji kulturowej. Procesy te odbywają się samoistnie w związku ze wzrastającą mobilnością mieszkańców. Przedmiotem niniejszego artykułu jest dyskurs o tym, jaka strategia mogłaby być obecnie zastosowana dla umacniania podstaw państwowości litewskiej. Czy poczucie tożsamości narodowej, pojmowane w edukacji społecznej jako kultura etniczna, już zatraciło swoje znaczenie? A w ogóle jaka przyszłość czeka państwa narodowe? Czy dojdzie do ich stopienia się w zglobalizowanej przestrzeni światowej, czy też pozostaną one kolorowymi wyspami kulturowymi o aspekcie ekonomicznym i prawnym w integrowanej wspólnocie państw europejskich? W związku z tym dylematem rozpatrywane są również cele stawiane przed oświatą na Litwie. We wnioskach się stwierdza, że wspieranie i upowszechnianie kultury etnicznej jest zadaniem wagi państwowej, które powinno być efektywnie realizowane przez instytucje oświatowe i kulturowe. Powyższe stwierdzenie jest również aktualne dla szkół mniejszości narodowych w dążeniu do nawiązania ściślejszej współpracy i konsolidacji społeczeństwa. W artykule prezentowany jest też nieco inny pogląd na integrację w przestrzeni kultury lokalnej zamieszkałych na Litwie mniejszości narodowych. Przeprowadzone w 2016 roku badania reprezentatywne (około 1030 respondentów) ujawniły, że młodzież mimo wszystko interesuje się (w pewnym stopniu) historią Litwy, kulturą etniczną. Historią narodu litewskiego i państwa ciekawią się także przedstawiciele mniejszości narodowych zamieszkujących nasz kraj, a więc Polacy, Rosjanie i in.