History of the museum concept and contemporary challenges: introduction into the debate on the new icom museum definition

The topic discussed in the paper is the change and evolution the concept of museum (Greek: museion, Latin: musaeum) has been undergoing for over 2500 years, as well as many of its different meanings: from the definition of a spot in space, including a place of worship, up to the name of learning form, research and knowledge centre, collection of texts and poetry, music and theatre festival, synonyms of a dictionary and encyclopaedia, library and a secluded study spot, up to large institutions co-creating culture and educating socially. Once museums had become social institutions, the process of defining their organizational form and their mission limits began. The International Council of Museums (ICOM), as an organization grouping museum employees and museologists, namely both practitioners and theoreticians, ever since its establishment in 1946 has on a number of occasions initiated works on a shared definition of museum. The paper assembles all the ICOM-proposed definitions in 1946–2007 presented both in English and Polish. The latest proposal submitted at the Kyoto ICOM General Conference on 7 September 2019 (Annex 1), however, for the first time aroused a heated debate and was not finally voted on by the ICOM General Assembly; instead, the debate has continued on the proposed phrasing since. The historical overview of the museum concept and the history of the ICOM museum definition presented against the opinions of invited Polish museum professionals is the ‘record of time’, documenting the considerations on the role and tasks of museum in contemporary society.

Celem artykułu jest przypomnienie, że na przestrzeni ponad 2500 lat używania pojęcia muzeum (gr. museion, łac. musaeum) jego rozumienie zmieniało się i ewoluowało, przybierając wiele różnych znaczeń. Od określenia miejsca w przestrzeni, w tym miejsca kultu, po nazwę formy edukacji, ośrodek badań i wiedzy, zbiór tekstów i poezji, festiwal muzyczno- teatralny, synonim słownika i encyklopedii, biblioteki i odosobnionego miejsca studiów, po formy zbiorów, kolekcji, nauki, w końcu po wielkie instytucje współtworzące kulturę i edukujące społecznie. Kiedy muzea stały się instytucjami społecznymi, rozpoczął się proces definiowania ich formy organizacyjnej i określenia tego, co nazwać można granicami misji. Międzynarodowa Rada Muzeów ICOM – jako organizacja zrzeszająca muzealników i muzeologów (praktyków i teoretyków) – od swego powstania w 1946 r. wielokrotnie inicjowała prace nad ustaleniem wspólnej definicji muzeum. W niniejszym artykule zostały zebrane i przedstawione w wersji angielskiej i polskiej wszystkie zaproponowane przez ICOM definicje od 1946 do 2007 roku. Ostatnia propozycja nowej definicji (Załącznik 1.) zaprezentowana na Konferencji Generalnej ICOM w Kioto 7 września 2019 r. spotkała się jednak, po raz pierwszy w historii, z bardzo ożywioną dyskusją i ostatecznie nie została poddana pod głosowanie Zgromadzenia Generalnego ICOM, trwają natomiast dalsze debaty nad zaproponowanym zapisem. Zawarte w artykule zestawienie dziejów pojęcia muzeum i historii definiowania muzeum przez ICOM z wypowiedziami zaproszonych polskich muzealników jest „zapisem czasu”, dokumentem stanu rozważań nad rolą i zadaniami muzeum we współczesnym społeczeństwie.