Obudowa tubingowa szybów w LGOM : przyczyny uszkodzeń obudowy, stosowana profilaktyka zapobiegania uszkodzeniom oraz metody napraw

Na terenie kopalń LGOM funkcjonuje obecnie 29 szybów. We wszystkich z nich na odcinku utworów trzeciorzędu oraz górnych warstw pstrego piaskowca funkcjonuje obudowa tubingowa. Obudowa ta pomimo wielu niepodważalnych zalet ulega obecnie stopniowej destrukcji wskutek przejmowania przez nią znaczących deformacji górotworu, będących konsekwencją wpływów od prowadzonej eksploatacji złoża. Występujące uszkodzenia dotyczą kolumn tubingowych szybów najstarszych (okres funkcjonowania ponad 35 lat) o średnicy 6,0 m, ze szczelinami pikotażowymi. Uszkodzeniom o charakterze kompresyjnym ulegają przede wszystkim segmenty tubingowe zabudowane na szczelinach pikotażowych. Podstawową metodą naprawy uszkodzonych segmentów tubingowych jest ich wzmocnienie poprzez wbudowywanie w przestrzenie międzyżebrowe indywidualnie dopasowywanych, żeliwnych wkładek wzmacniających o różnorodnej konstrukcji, zależnej od charakteru uszkodzenia. Obecnie, wobec coraz większej skali oddziaływania eksploatacji na obudowy szybów, istotnego znaczenia nabierają działania profilaktyczne mające na celu ograniczenie ich skutków na obudowie. Pierwszym kierunkiem podejmowanych działań jest dobór odpowiedniego systemu eksploatacji złoża w bezpośrednim sąsiedztwie granic filarów ochronnych, tak by ograniczyć do minimum wpływy z nią związane. Drugi kierunek działań to przygotowanie kolumny tubingowej na bezpieczne przejmowanie wpływów od prowadzonej eksploatacji. I tu realizuje się działania idące w kierunku wzmocnienia lub upodatnienia kolumny tubingowej w rejonach szczelin pikotażowych.

At present on the area of LGOM mines operate 29 shafts. In all of them, on the section of Tertiary formations and upper layers of the bountersandstone tubbing lining is placed. This lining, in spite of many irrefutable advantages undergoes at present the gradual destruction resulting from taking over the significant deformations of the rock-mass being the consequence of mining operations impact. Damages refer to tubbing columns of the oldest shafts (period of operation over 35 years) having diameter of 6,0 m and picotage slots. Damages of the compression character firstly concern all tubbing segments built-up on picotage slots. A basic method of the repair of damaged tubbing segments is strengthening them by installing into inter-rib spaces, individually fitted cast-iron strengthening insertions of various construction, depending on the character of the damage. Nowadays, due to the more and more greater scale of mining impact on shafts lining, preventive actions aimed to limit the lining destruction, become of the critical importance. A first direction of activities undertaken is the selection of the suitable mining system in the close vicinity of protective pillars, to minimize their impact on the shaft. Second direction is preparation of the tubbing column to taking over the impact of mining operations safety. And there the activities targeted to strengthen or yield the tubbing column in the areas picotage slots are carried out.