Wzrost znaczenia roli sejmików ziemskich w dziedzinie wojskowości, polityki zagranicznej i skarbowości w XVI-XVIII wieku

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wzrastającej roli sejmików ziemskich w Rzeczypospolitej Obojga Narodów na przykładzie wybranych dziedzin. Przemiany te były ściśle powiązane z kryzysem funkcjonowania całego państwa, a zwłaszcza władzy ustawodawczej – Sejmu. W drugiej połowie XVII i w pierwszej połowie XVIII wieku sejmiki przejmowały uprawnienia władzy centralnej. Złota era ich rządów przypada na drugą połowę XVII wieku, w tym czasie upowszechniło się również zbieranie sejmików z limity, co pozwoliło im na uniezależnienie się zarówno od sejmu, jak i od króla. Poszczególne ziemie/województwa coraz bardziej samodzielnie zaczęły decydować o sprawach takich, jak: wojskowość, finanse (podatki) czy polityka zagraniczna. Naturalnym następstwem tego był więc rozrost organów wykonawczych sejmików. Wszystko to prowadziło do postępującej decentralizacji państwa, która pozostawała w ścisłym związku z przejściem od demokracji szlacheckiej do oligarchii magnackiej.

The aim of this paper is to present the growing role of the land assemblies in the PolishLithuanian Commonwealth on the basis of selected areas. These changes were closely related to the crisis in the functioning of the entire state, especially the legislative authority – the Sejm. In the second half of the 17th century and in the first half of the 18th century, sejmiks took over the powers of the central government. The golden era of their rule falls on the second half of the 17th century, and at that time the collection of sejmiks from the quota became popular, which allowed them to become independent from both the Sejm and the king. Particular lands / voivodships began to decide more and more independently on matters such as: military, finance (taxes) or foreign policy. The natural consequence of this was the expansion of the executive bodies of the sejmiks. All this led to the progressive decentralization of the state, which was closely related to the transition from noble democracy to magnate oligarchy.