El motivo del conejillo de Indias (cavia porcellus) en la pintura europea de la Edad Moderna

This paper focuses on European reception of the guinea-pig motif on the example of paintings from the 16th to 18th centuries. Interpretation of guinea pig’s significance in early modern Europe is interesting insofar as it concerns an animal with an already established cultural function. The homeland of guinea pig is South America, where it was bred for food but also played an important social and religious role. When it came to Europe, its original meaning fundamentally changed. As a new animal with exotic connotations, it gained the status of a valuable fauna specimen and soon became an extremely fashionable breeding animal among the upper classes. This evolution can be observed in the field of art. Zoological and scientific representations become the “natural habitat” for a guinea pig. Initially, a guinea-pig image appears in lexicons, and then in elaborate animalistic compositions, representing the widest possible spectrum of various fauna. The natural perspective, which included a guinea pig in the European bestiary, significantly influenced further development of, already independent, images of the animal. They became most popular at the turn of the 17th and 18th centuries, especially among artists associated with court circles. Created for wealthy collectors, these depictions reflected a peculiar fashion for this animalistic theme, as evidenced by mutual borrowings among painters taking up the motif in question.

Przedmiotem rozważań niniejszego tekstu jest europejska recepcja motywu świnki morskiej na przykładzie dzieł malarskich z okresu XVI–XVIII wieku. Interpretacja jej znaczenia w dawnej Europie jest o tyle interesująca, że dotyczy zwierzęcia o już ustalonej funkcji kulturowej. Ojczyzną świnki morskiej jest bowiem Ameryka Południowa, gdzie hodowana była dla celów konsumpcyjnych, ale również pełniła ważną rolę społeczną i religijną. Kiedy kawia domowa trafiła do Europy, zmieniła w sposób zasadniczy swoje pierwotne znaczenie. Jako nowe zwierzątko o egzotycznych konotacjach zyskała status cennego okazu fauny i wkrótce stała się niezwykle modnym zwierzęciem hodowlanym wśród wyższych sfer. Ewolucję tę daje się zaobserwować na gruncie sztuki. „Naturalnym środowiskiem” dla kawii stają się przedstawienia o charakterze zoologicznym i naukowym. Początkowo wizerunek świnki morskiej trafia na karty leksykonów, by stamtąd przedostać się do rozbudowanych kompozycji animalistycznych umożliwiających przedstawienie jak największego spektrum różnorodnych gatunków fauny. Perspektywa przyrodoznawcza, która włączyła świnkę do europejskiego bestiarium, wpłynęła znacząco na dalszy rozwój, już samodzielnych, wizerunków zwierzęcia. Rozpowszechniają się one najmocniej na przełomie XVII i XVIII wieku, szczególnie wśród artystów związanych z kręgami dworskimi. Tworzone dla zamożnych kolekcjonerów, przedstawienia te były wyrazem swoistej mody na ten właśnie temat animalistyczny, o czym świadczą wzajemne zapożyczenia wśród malarzy podejmujących się omawianego motywu.