Wpływ ustroju prawnego Kościoła łacińskiego na kształtowanie się aktualnego porządku prawnego katolickich Kościołów wschodnich na przykładzie urzędów protosyncela i syncela

Urząd wikariusza generalnego powstał w Kościele zachodnim w XII w. Stopniowo jego władza umacniała się, aż stał się urzędem obligatoryjnym i głównym współpracownikiem biskupa diecezjalnego w zarządzie Kościołem partykularnym. Podczas przygotowań Soboru Watykańskiego II dostrzeżono potrzebę utworzenia nowej instytucji w strukturze Kościoła partykularnego. Obok urzędu wikariusza generalnego, ustanowiono urząd wikariusza biskupiego – nową funkcję o zbieżnej naturze prawnej i kompetencjach, ale przeznaczoną do wspierania biskupa diecezjalnego w poszczególnych aspektach jego działalności. W Kościele wschodnim powstał zwyczaj wybierania biskupów spośród zakonników. Biskupi chcieli nadal prowadzić życie monastyczne. Dobierali sobie współtowarzyszy, którzy zamieszkiwali wspólnie z biskupem w jego mieszkaniu. Tego towarzysza życia biskupa określano mianem synkellios, co w wersji łacińskiej uzyskało formę syncellus. Syncel był nie tylko współtowarzyszem życia biskupa, ale także wspomagał go w jego funkcjach, a nawet reprezentował biskupa w wielu sprawach kościelnych, przez co uzyskał znaczący wpływ w Kościele lokalnym. Unie zawierane z Kościołami uznającymi zwierzchność Biskupa Rzymu, wiązały się także z przyjęciem przez nie łacińskiego systemu prawa kościelnego i form strukturalnych istniejących w Kościele zachodnim. Jednym z elementów tego dziedzictwa jurydycznego był urząd wikariusza generalnego. W motu proprio Piusa XII Cleri sanctitati i Kodeksie Kanonów Kościołów Wschodnich rozwiązania te zostały ugruntowane. Wprowadzono urzędy wikariusza generalnego i wikariusza biskupiego, nadając im starożytne nazwy syncela i protosyncela.

The office of vicar general was created in the Western Church in the 12th century. Gradually, his authority was strengthened until the office became mandatory and he became the main collaborator of the diocesan bishop in the administrative body of the particular Church. During the preparation of the Second Vatican Council the need to establish a newinstitution within the structure of particular Churches was recognized. In addition to the office of vicar general, the office of episcopal vicar was created – a new function with a similar legal characteristics and competences, but intended to support the diocesan bishop in specific aspects of his activity. In the Eastern Church, it was customary to choose bishops from among religious. Bishops wanted to continue their monastic life. A bishop would choose a fellow man who lived with him in home. Such a life companion was known as synkellios, which in Latin was rendered as syncellus. A syncellus was not only a companion of the bishop’s life but also assisted him in his functions and even represented him in many ecclesiastical matters, which made the syncellus a significant figure in the local Church. The unions concluded with Churches that recognized the supremacy of the Bishop of Rome were also associated with their adoption of the Latin system of ecclesiastical law and structural forms existing in the Western Church. One of the elements of this juridical heritage was the office of vicar general. These solutions were laid down in Pius XII’s motu proprio Cleri sanctitati and the Code of Canons of the Eastern Churches . The offices of vicar general and episcopal vicar were introducted and assigned the ancient names of syncellus and protosyncellus.