Wstepna ocena mozliwosci zastosowania fitoekstrakcji do rekultywacji gleb stref ochronnych hut miedzi

Przeprowadzono badania efektów indukowanej fitoekstrakcji miedzi z zastosowaniem kwasu cytrynowego i EDTA jako metody rekultywacji gleb zanieczyszczonych emisjami hut miedzi w warunkach doświadczenia wazonowego. Doświadczenie prowadzono na 2 różnych glebach wytworzonych z piasku gliniastego lekkiego i pyłu ilastego, z zastosowaniem 3 gatunków roślin: gorczycy sarepskiej, wyki siewnej oraz kukurydzy. Roztwór 0,05 mol·dm⁻³ EDTA w dawce 66 cm³·kg⁻¹ gleby spowodował wzrost rozpuszczalności i fitoprzyswajalności Cu w obu glebach. Pobranie Cu przez rośliny wzrosło od 2 do 14-krotnie w porównaniu z próbami kontrolnymi, ale maksymalna zawartość Cu w biomasie wyniosła tylko 338 mg·kg⁻¹ (dla kukurydzy) i była daleka od zawartości odpowiadających hiperakumulacji. Jednocześnie wprowadzenie EDTA spowodowało intensywne wymywanie Cu z gleb, a koncentracje Cu w przesączach z wazonów, do których zastosowano ten odczynnik, mieściły się w zakresie: 40-540 mg·dm⁻³. Wyniki potwierdzają celowość kontynuowania prac nad zastosowaniem indukowanej hiperakumulacji do oczyszczania gleb z Cu. Uwagę należy zwrócić na optymalizację dawki i rodzaju substancji kompleksujących oraz efekty uboczne wzrostu rozpuszczalności metali w glebie i ich wymywania.

A pot experiment was carried out to determine the results of copper phytoextraction from soils as induced by citric acid and EDTA, to clean soils polluted with emissions from copper smelters. Two soils were used in the experiment: sand and silty loam, on which three plant species were grown: Indian mustard, common vetch, and maize. Application of 0.05 mol·dm⁻³ EDTA, at the rate of 66 cm³·kg⁻¹, increased Cu phytoavailability and solubility in both soils. Cu uptake by plants increased by 2-14-fold in comparison with control pots. However, the highest Cu concentration in biomass (338 mg·kg⁻¹ in maize), remained far below those considered as typical for hyperaccumulation. EDTA caused intensive Cu leaching from soils, and Cu concentrations in leachates from those pots where EDTA was applied ranged within 40-540 mg·dm⁻³. The results proved that the research on induced hyperaccumulation, as a method of Cu removal from soils, should be continued. Special attention should be paid to optimize the kind and doze of chelating agent, and to control the efTects of increased metals solubility and their leaching from soil.