Od socrealizmu do postmodernizmu w godzinę. Tyskie próby obłaskawienia eklektycznej przestrzeni miejskiej

Tychy to miasto wyjątkowe. Decyduje o tym historia jego powstawania, rozwoju i rozbudowy. Jako miasto rodzące się w duchu socjalistycznym stanowić miało unaocznienie obowiązującej ideologii – przestrzennego zastosowania z góry opracowanego planu. Założenia te nie przetrwały jednak próby czasu. W okresie kilkudziesięciu lat budowy zachodziły ciągłe zmiany programowe, lokalizacyjne, terytorialne oraz systemowe. Miało to decydujący wpływ na kształt przestrzenny miasta, determinując jego zróżnicowany charakter, ale i zróżnicowany odbiór. Przez jednych Tychy postrzegane są jako przykład eklektycznej i niespójnej realizacji różnych wizji, dla drugich stanowią niepowtarzalną prezentację historii architektury i urbanistyki ostatnich sześćdziesięciu lat. Niniejszy artykuł poświęcony jest próbie obłaskawienia i praktycznego wykorzystania zróżnicowanej przestrzeni miejskiej przez stworzenie Szlaku miejskiego – inicjatywy podjętej przez Urząd Miasta Tychy i Muzeum Miejskiej, polegającej na opracowaniu systemu oznakowania obszarów i obiektów atrakcyjnych kulturowo.

Tychy is a unique city. It is because of how it was created and developed. As a city built in socialist realism, it was supposed to constitute the ideology – applying the earlier prepared plan. However, its assumptions did not stand the test of time. When the city was being built, many changes connected with the programme, location and system were made. It has had agreat impact on what the town looks like, determining its diverse character but also its diverse reception. Some people perceive Tychy as an example of eclectic and inconsistent realization of different visions. For the other ones, it a unique presentation of the history of architecture and urbanism in the last sixty years. This article attempts to tame and to use the diverse urban space by creating the urban trail – the initiative of Municipal Council in Tychy and Museum in Tychy. Its major assumption was to create a system of marking places, which are culturally interesting.