Wpływ leków przeciwpadaczkowych na wskaźniki występowania osteoporozy

Osteoporosis is a generalized disease of the skeleton, characterized by low bone mineral density and disturbance of microarchitecture, leading to a lower mechanical endurance of bones and enlargements of susceptibility to fractures. One of the most significant features leading to osteoporosis is treatment with AED. Epilepsy usually reveals at young and needs long treatment. For the early diagnosis of osteoporosis the most important is estimation of real reduction of bone mineral density (BMD). Nowadays the most popular diagnostic method is dual energy X-ray absorptiometry (DEXA). Yet it reveals advanced level of osteoporosis, which cannot be reversed. Thus there is a need for diagnosis development of new markers of bone metabolism: markers of bone formation and bone resorption. The studies were conducted in group 100 patients aged 20-50 treated over 2 years with AED and in the control group – 40 persons properly chosen in respect to age and sex. The patients were examined by DEXA and bone markers: CTX (collagen type and cross-linked C-telopeptide) and osteocalcin. The persons suffering from other diseases or intaking different speciments affecting bone metabolism were eliminate from both groups. Results: Long-term intake AED considerably affects the decrease of BMD. It takes only few years of AED intake for the patients to develop osteopenia or osteoporosis. CTX is the most sensitive marker in patients treated below 6 years, while DEXA is most sensitive in patients treated longer than 6 years. The biggest changes in bone metabolism were found in patients treated with phenytoin.

Osteoporoza jest uogólnioną chorobą szkieletu, charakteryzującą się niską masą kostną i zaburzeniem jego mikroarchitektury, prowadzącą do obniżenia wytrzymałości mechanicznej kości oraz zwiększenia podatności na złamania. Do istotnych czynników prowadzących do osteoporozy należy przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych. Padaczka często ujawnia się u osób młodych i wymaga długotrwałego leczenia. Konieczne jest zatem wczesne rozpoznanie zaburzeń w metabolizmie kości i wdrożenie odpowiedniej profilaktyki lub leczenia. Za standard diagnostyki osteoporozy uchodzi obecnie badanie gęstości mineralnej kości (BMD) metodą podwójnej absorpcjometrii rentgenowskiej (DEXA). Jest to jednak badanie ujawniające obraz osteoporozy na tyle zaawansowanej, że jej przebieg trudno już odwrócić. Dlatego konieczne jest poszukiwanie nowych, bardziej czułych metod diagnostycznych, takich jak markery obrotu kostnego. Badania zostały przeprowadzone u 100 pacjentów w wieku 20-50 lat chorujących na padaczkę powyżej 2 lat oraz 40 osób z grupy kontrolnej dobranych odpowiednio pod względem wieku i płci, nieobciążonych innymi schorzeniami. Pacjentom tym wykonywano DEXA oraz oznaczenia markerów obrotu kostnego w surowicy krwi: C-końcowego usieciowanego telopeptydu łańcucha alfa kolagenu typu I (CTX) oraz osteokalcyny. Wnioskuje się, iż stosowanie przewlekle leków przeciwpadaczkowych w znaczący sposób wpływa na obniżenie gęstości tkanki kostnej. Zależność ta jest proporcjonalna do długości stosowania leków oraz ich rodzaju. Najbardziej czułym markerem w rozpoznawaniu zaburzeń metabolizmu kostnego u pacjentów leczonych AED poniżej 6 lat jest białko CTX, zaś u osób leczonych dłużej niż 6 lat – DEXA. Największe zmiany tkanki kostnej stwierdzono u pacjentów leczonych fenytoiną.